دانشکده هنر و ادیان
گروه هنر اسلامی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته هنر اسلامی خانم آمنه خلیقی
با عنوان:
بررسی دگرگونی نقوش در فرش ترکمن( مورد مطالعه: پس از پیروزی انقلاب در دو طایفه یموت و گوگلان در استان گلستان)
ارائه شده به مدیریت تحصیلات تکمیلی دانشگاه به عنوان بخشی از فعالیتهای تحصیلی لازم برای درجه کارشناسی ارشد که در تاریخ…………………… توسط هیأت داوران زیر بررسی و با نمره…………………….درجه ……….… به تصویب نهایی رسید
۱- استاد راهنمایاول پایان نامه آقای دکتر ………… با مرتبه علمی ………… امضا
۲- استاد راهنمایدوم پایان نامه آقای دکتر ………… با مرتبه علمی ………… امضا
۳- استاد مشاور اول پایان نامه آقای دکتر ……… با مرتبه علمی ………… امضا
۴- استاد مشاور دوم پایان نامه آقای دکتر ………… با مرتبه علمی ………… امضا
۵- استاد داور داخل گروه آقای دکتر ………… با مرتبه علمی ………… امضا
۶- استاد داور خارج از گروهآقای کتر ………… با مرتبه علمی ………… امضا
مهر و امضای مدیر گروه
با سپاس از خداوند منان که توفیق تدوین و نگارش این مجموعه را برایم میسر نمود، بر خود واجب می دانم:
از استاد راهنمای عزیزم سرکار خانم دکتر بهار مختاریان، استادی که وجودش، تذکار عشق به میهن و محبت خالصانه اش، در امر آموزش و تحقیق، بی بدیل و مانا است، صمیمانه تشکر کنم. همچنین برای استادان مشاور محترم، جناب آقایان دکتر خدامی و دکتر رحمانی، آرزوی موفقیت را دارم.
از خانواده محترم و مهربان جناب آقای مهندس بابا احمدی، که در طی دوران تحصیل، مرا چون عضوی از خانواده خود، پذیرا بودند، متواضعانه تشکر و قدردانی می نمایم.
از فرماندار گنبد و اداره میراث فرهنگی، فرماندار آق قلا جناب آقای مهندس کر، آخوند چرکزی و خانواده محترم ، خانم ها پوری، مریم آق آتابای، عادلی، خانجانی، سعادت نژاد ، آقایان مهندس تاج محمد ومهندس آنا محمد حسن قاسمی و خانواده محترمشان، آقای مهندس ابطحی و کارشناسان جهاد سازندگی استان مراتب قدردانی خود را مبذول می دارم.
با سپاس صادقانه مجموعه این تلاش را تقدیم می نمایم به:
پدر و مادران بزرگوارم، زهرا و محجوبه(خاله عزیزم)،
آنانکه تجسم مفاهیمی چون عشق و ایثار در سراسر زندگی ام هستند.
و مادربزرگ نازنینم، که وجودش، همواره موجب نزول خیرات وبرکات در زندگیمان است.
چکیده:
فرش با حیات مادی و معنوی ترکمن مأنوس است و معرف هویت و عامل وحدت طوایف مختلف بشمار می آید. نقوش در فرش اصیل ترکمن، دارای ساختاری مشخص و منسجم بوده و تا دهه های اخیر مادر ترکمن خود را ملزم به رعایت آن می دانست.آگاهی از همخوانی پدیده های اقتصادی و طبیعت زیستی، با نقوش سبک جدید، مسأله اساسی این تحقیق بوده است. هدف کلی تحقیق، شناخت دگرگونی نقوش فرش ترکمن پس از پیروزی انقلاب اسلامی و مقایسه آن، بین دو طایفه گوگلان و یموت در استان گلستان است. فرضیه اصلی این تحقیق، بیانگر آن است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشر آگاهی و گسترش ارتباطات در دگرگونی نقش مایه های سنتی فرش دستباف ترکمن مؤثر بوده است.
این تحقیق با روش انسان شناسی هنر و با عنایت به شیوه های مختلف زیست اجتماعی، طی دو دوره قبل و بعد از انقلاب، بدنبال آن است که کارکرد دست بافته های ترکمن را در زندگی اجتماعی- اقتصادی نمایان سازد. روش کار، بر اساس گردآوری اطلاعات بر پایه مطالعات کتابخانه ای، شرکت در همایش، مصاحبه مستقیم با سؤالات باز( بافندگان و کارشناسان)، مشاهده، استفاده از ابزارهای مردم نگارانه دیداری و شنیداری است. مهمترین دستاوردهای تحقیق عبارتند از:
پیش از انقلاب، دستبافته های ترکمن از نظر کارکرد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی از انسجام و پیوستگی عقلایی برخوردار و در اقتصاد خانوار و رفاه زیستی- روانی بافندگان، نقش مثبت و در تداوم وحدت قوم ترکمن مؤثر بوده است.
پس از پیروزی انقلاب، جنگ، بحران های سیاسی- اقتصادی داخلی و خارجی، افزایش سطح سواد در مقاطع مختلف تحصیلی( دختران و پسران) و …زمینه را برای تحول نقش مایه ها مهیا نمود که به سبب عدم مطالعات بنیادین فرهنگی و انسان شناسانه، نتایج مطلوب حاصل نگردید.
کلید واژه:
نقش مایه – فرش ترکمن – سبک سنتی – سبک جدید - گول
فصل اول: کلیات
مقدمه……………………………………………………………………………….۱
۱- ۱ بیان مسئله…………………………………………………………………………….۱
۱-۲ اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش…………………………………………………….۲
۱-۳ اهداف پژوهش ………………………………………………………………………۳
۱-۴ چارچوب نظری پژوهش ……………………………………………………………..۳
۱-۵ روش پژوهش ……………………………………………………………………….۳
۱-۶ قلمرو مکانی پژوهش ………………………………………………………………..۳
۱-۷ قلمرو زمانی پژوهش…………………………………………………………………۴
۱-۸ ابزارهای گردآوری داده ها…………………………………………………………..۴
۱-۹ محدودیت های پژوهش……………………………………………………………..۴
فصل دوم: تاریخ و ساختار اجتماعی ترکمن
مقدمه……………………………………………………………………………..۶
۲-۱ واژه شناسی کلمه ترکمن…………………………………………………………….۶
۲-۲ تاریخ …………………………………………………………………………….۷
۲-۲-۱ آسیای میانه…………………………………………………………………………۷
۲-۲-۲ تاریخ ترکمنان……………………………………………………………………..۹
۲-۲-۳ هخامنشیان………………………………………………………………………..۰۱
۲-۲-۴ دین ترکمنان………………………………………………………………………..۱۲
۲-۲-۵ مغولان……………………………………………………………………………..۱۲
۲-۲-۶ دوران اواخر قاجار و پهلوی ۱۵
