- سرمایه گذاریها
- فرصتهای شغلی جایگزین
ویژگیهای شغلی
تعهد مستمر
ترک خدمت
تعهد تکلیفی
رفتارهای شغلی
- عملکرد
- غیبت
- جابجایی
-رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی
منبع: می یر و آلن ،۱۹۹۳
۲-۱۳) مطالعات در زمینه عوامل موثر بر تعهد سازمانی
ما در اینجا به بررسی ادبیات موضوع عوامل موثر بر تعهد سازمانی در شکل ابعاد عاطفی ،مستمر و هنجاری تعهد ،می پردازیم .
الف- تعهد عاطفی
از میان سه بخش تعهد عاطفی ،مستمر و هنجاری ؛تعهد عاطفی بیشتر مورد بررسی واقع شده است . در یک تجزیه و تحلیل جامع ،مشخص شده که از میان ۴۰ پژوهش در زمینه تعهد سازمانی ۲۴ مورد آن به بررسی تعهد عاطفی پرداخته است^[۳۹] (سومرز ،۱۹۹۵ ،ص۵۷-۴۹ )
مطالعه استیرز و همکاران (۱۹۸۷)
” استیرز ،پورتر و مودی ” برخی از عوامل موثر بر افزایش تعهد سازمانی را به صورت ذیل مطرح کرده اند:
۱- عوامل شخصی :اصلی ترین عامل شخصی ،میزان تعلق و پیوستگی بالقوه ای است که کارمند در اولین روز کاری خود ،به سازمان می آورد . افرادی که در اولین روز کاریشان ،خود را خیلی متعهد به سازمان نشان می دهند ،احتمالا با سازمان باقی خواهند ماند. افرادی که در آغاز ورود به سازمانی خیلی متعهد باشند ،احتمالا مسئولیتهای اضافی را خواهند پذیرفت و عضویت خویش را با سازمان ادامه خواهند داد . این فرایند تعهد اولیه ممکن است به شکل یک سیکل خود تقویت کننده در آید ،یعنی افراد در بدو ورود به سازمان تلاش و کوشش وافر مبذول دارند ،ممکن است آنها تلاش بیشتر را بر مبنای تعهد بیشتر خود به سازمان توجیه نمایند.
۲- عوامل سازمانی : عوامل سازمانی چون حیطه شغل^[۴۰] ،بازخورد ،استقلال و خود مختاری در کار .چالش شغلی و اهمیت شغل ،درگیری و مشارکت رفتاری را افزایش می دهد . توانایی مشارکت در تصمیم گیری مربوط به شغل بر سطح تعهد موثر می باشد . سازگاری بین اهداف گروه کاری و اهداف سازمانی ،تعهد نسبت به شغل بر سطح تعهد موثر می باشد . سازگاری بین اهداف گروه کاری و اهداف سازمانی ،تعهد نسبت به این اهداف را افزایش می دهد . ویژگیهای سازمانی چون ،توجه به منافع بهتر کارکنان و مالکیت کارکنان ،بطور مثبت باعث افزایش تعهد سازمانی می شود .
۳- عوامل غیر سازمانی :عامل غیر سازمانی مهمی که باعث افزایش تعهد می شود ، قابلیت توانایی دستیابی به جایگزینهای شغلی بعد از انتخاب شغل فعلی فرد می باشد .تحقیقی در یک سازمان نشان داد که افرادی که شغل با حقوق بالاتر پیدا نکرده اند (یعنی توجیه خارجی ضعیف از انتخاب خود )، بطور قابل ملاحظه ای سطح بالاتری از تعهد سازمانی را نسبت به زمانی که مشاغل جایگزین برای آنها در دسترس بوده ،از خود نشان دادند . افرادی که شغلی با بالاترین حقوق دریافت کرده بودند ( توجیه خارجی کامل از انتخاب خود ) چه در زمانی که شغل جایگزین برای آنها در دسترس بوده و چه زمانی که شغل جایگزین در دسترس نبوده،سطح تعهد یکسانی را از خود نشان دادند . بنابراین بنظر می رسد بالاترین سطح تعهد اولیه در میان افرادی وجود دارد که : (۱) توجیه خارجی و ضعیفی برای اولین انتخاب آنها وجود دارد و (۲) انتخاب اولیه را قطعی و غیر قابل تغییر می بینند ،یعنی فرصتی برای تغییر تصمیم اولیه خود ندارند . سه دسته عوامل فردی ، سازمانی و غیر سازمانی در نمودار ۳-۲ نشان داده شده است

نمودار ۲-۳ :عوامل سه گانه اثر گذار بر تعهد سازمانی
عوامل فردی عوامل غیر سازمانی عوامل سازمانی
منبع: استیرز و همکاران ،۱۹۷۸
انتظارات شغلی
قرارداد روانی
عوامل انتخاب شغل
ویژگیهای فردی
تجربیات کاری
حیطه شغل و سرپرستی سازمان
سازگاری هدف
دسترسی به مشاغل جایگزین
احساس مسئولیت
تعهد اولیه
تعهد طی دوره اولیه استخدامی
۲-۱۳-۱)مطالعه مودی و همکاران
” مودی و همکاران ” پیش شرطهای تعهد سازمانی (تعهد عاطفی ) را در چهار گروه بصورت زیر (نمودار ۳-۲ ) دسته بندی می کنند :
نمودار ۲-۴:پیش شرطهای تعهد سازمانی
تعهد سازمانی
ویژگیهای شخصی
ویژگیهای مرتبط به نقش
ویژگیهای ساختاری
تجربیات کاری
منبع : مودی و همکاران،۱۹۸۲
۱- ویژگیهای شخصی^[۴۱]
پژوهشهای متعددی ،تاْثیر ویژگیهای شخصی مختلفی را بر تعهد سازمانی بررسی کرده اند .ویژگیهای شخصی بررسی شده شامل سن ،جنسیت ،سابقه خدمت ،سطح آموزش ، نژاد و عوامل شخصی دیگر می باشد .بطور کلی مشخص شده است که سن و سابقه خدمت با تعهد رابطه مستقیم دارند .
“مارچ و سایمون “^[۴۲] ۱۹۵۸) ( در حمایت از ارتباط این متغیرها ،خاطر نشان کردند که وقتی سن و سابقه خدمت در سازمانی افزایش می یابد فرصت های شغلی جایگزین برای فرد محدود می شود. این کاهش آزادی فرد ممکن است محبوبیت کارفرمای (سازمان )فعلی را افزایش دهد . در مقایسه با سن و سابقه خدمت ،سطح آموزش اغلب مشخص شده که با تعهد ارتباطی معکوس دارد .مطرح می شود که این ارتباط معکوس ممکن است ناشی از این باشد که سازمان قادر نیست انتظارات افراد با سطوح تحصیلات عالی را برآورده سازد .علاوه بر این افراد با سطوح تحصیلات بالا ممکن است بیشتر به حرفه خود متعهد باشند تا به سازمان .در پژوهش دیگری مشخص شده که جنسیت با تعهد مرتبط می باشد .در مطالعاتی که توسط “انجل و پری (۱۹۸۱) ^[۴۳]“و نیز تحقیقات دیگرصورت گرفت ،مشخص شد که زنان متعهدتر از مردان هستند .گروسکی^[۴۴] در مورد این ارتباط استدلال می کند که بطور کلی زنان برای کسب موقعیت ها در سازمان باید موانع زیادی را پشت سر بگذارند ،به همین خاطر عضویت در سازمان برای آنها مهم تر است .