۱۶- گردشگری فضایی
احتمالاً شامل سفر به کرات و سیارات دیگر در آینده می باشد.
۱۷- گردشگری فرهنگی
طی این سفرها از میراث فرهنگی شهرها بازدید می شود. این نوع گردشگری تجربیات خاص فرهنگی را نظیر گردشگری موزه هنری در بر می گیرد و گردشگران می توانند در طول سفراز موزه های هنری دیدن کنندیا در سیاری از مراسم فرهنگی شرکت نمایند.
۱۸- گردشگری ویرانه ها
شامل سفر به مناطق حادثه دیده و ویران شده است نه صرفاً برای کمک بلکه برای بازدید از خرابه ها می باشد که البته اگر این بازدیدها کار امداد رسانی، نجات مصدومین و اقدامات مرمتی را به تأخیر بیاندازد، مشکل آفرین خواهد شد.
۱۹- توریسم نیاشناسی
گردشگری و سفر به منظور شناخت شجره نامه و پیشینه نیاکان
۲۰- توریسم سیاه
گردشگری برای بازدید از محل های حوادث و فجایع یا گروستان ها. اولین کمپانی فعال در این زمینه کار خود را در نیو جرسی آمریکا برای بازدید از محل حادثه هواپیمایی هایدنبرگ شروع کرد.
۲۱- توریسم افیونی
سفر به منظورتهیه یا مصرف مواد مخدر. ( جالب است بدانید جزیره گوا در هندوستان از مهمترین مقاصد این نوع گردشگری است)
۲۲- طبیعت گردی
همانطور که از اسم آن هویداست گردشگری به منظور بازدید از جلوه های طبیعت با حداقل خسارت به محیط زیست.
۲۳- توریسم سخت
گردشگری که همراه با مخاطرات جانی است.
۲۴- توریسم قمار
سفر به منظور شرکت درقمار و قمار خانه ها. معروفترین مقاصد این نوع گردشگری در دنیا عبارتند ازآتلانتیک سیتی،لاس وگاس، پالم اسپرینگز،کالیفرنیا، ماکائو ومونت کارلو.
۲۵- توریسم باغبانی
سفر به منظور بازدید از باغ ها و باغچه های زیبای دنیا مانند تاج محل
۲۶- توریسم میراث فرهنگی
مانند سفر برای بازدید از بناهای تاریخی یا بنا ها ی صنعتی بزرگ
۲۷- توریسم تفریحی
سفرجهت انجام تفریحی خاص یا ملاقات با گروهی که تفریح موردعلاقشان با شما یکی است.
۲۸- توریسم خاص
مخصوص معلولین یا بیماران با شرایط خاص
۲۹- توریسم فرهنگ عامه
سفری که تصمیم آن پس از مطالعه کتابی یا مشاهده فیلمی در مورد مقصد توسط گردشگر گرفته می شود.
۳۰- توریسم پیوسته
برخی از افراد بسیار ثروتمند برای فرار از مالیات پیوسته در سفر هستند تا مشمول قوانین اقامت در محلی خاص نشوند.
۳۱- توریسم زیارتی
سفر به منظور زیارت مکانی مقدس
۳۲- توریسم تنها
سفر به تنهایی
۳۳- توریسم آبهای معدنی و چشمه ها
سفر برای دیدن و استفاده کردن از آبهای معدنی و چشمه های آب درمانی برای درمان بعضی بیماری های خاص و لذت بردن از این نعمت خدادادی .
۳۴- توریسم مناطق کویری
سفربه اعماق بیابان و سرزمینهای ناشناخته و مبارزه با گرمای طاقت فرسا و کم آبی در کویر.
۳۵- توریسم چمدانی
سفر برای خرید از بازارهای خاص
۳۶- توریسم کاروتجارت
سفر برای تجارت و کسب درآمد و تجربه برای پیشرفت در صنعت کارو کار در کارخانجات و کارگاه ها .
۳۷- توریسم مناسبتها و وقایع خاص
سفر برای شرکت در مناسبتها و برنامه های ویژه به خصوص مراسم آیینی و ملی
۳۸- توریسم شکار
سفر برای شکار حیوانات و زندگی در طبیعت در کنار حیوانات
۳۹- توریسم حادثه جو
دیدن از بعضی موارد خاص مانند دیدن از یک کوه در حال آتشفشان و یا یک منطقه سیل زده و زلزله زده . خبرنگاران خود مصداق کاملی از این تگروه هستند .
۴۰- توریسم تشویقی
مانند کارمندانی که به دلایل خاص از سهمیه تشویقی استفاده میکنند و با خرج کارفرمای خود به سفر میروند .(ایزدی،۲۰۱۲، ۵۰)
در این نوشتار با مطالعه آثار نویسندگان درمورد فساد اداری، کوشش می شود تا به شناخت ریشه ها و علل بروز فساد اداری به منظور فراهم آوردن زمینه کافی جهت ارائه الگوی مناسب با جامعه ایران اسلامی برای کاهش فساد اداری بپردازیم .همچنین در این اثر محقق تلاش کرده با تهیه پرسشنامه و روش نمونه گیری به بررسی جنبه های اجتماعی فساد و تخلفات اداری و تحلیل عوامل فردی و اجتماعی فساد، برای پیشرفت و ترقی اصلاحات کشور و همچنین عوامل کلیدی و عمده فساد اداری و راهکارهای آن بپردازد . همچنین سعی بر این شده تا جایگاه دیوان عدالت اداری را برای پیشگیری از بروز فساد به مردم و کارکنان دولت بشناساند.
۱-۴- هدف کلی تحقیق :
۱-۴-۱- اهداف آرمانی:
۱- تعیین میزان علتهای فساد اداری
۲- تعیین میزان رسیدگی به دعاوی و تخلفات در دستگاه های اداری
۳-تعیین وضعیت کارکرددیوان عدالت اداری دراحقاق حقوق مردم وبرقراری عدالت اجتماعی
۴- تعیین وضعیت تحقق سلامت اداری با نظارت بر ادارات دولتی برای جلوگیری از فساد
۱-۴-۲- هدف کلی :
پی بردن به عوامل موثر در ایجاد اختلال در سلامت اداری با بررسی فساد اداری و فلسفه وجودی دیوان عدالت
۱-۴-۳-اهداف ویژه و کاربردی :
مقایسه نوع مشاغل و میزان فساد در ادارات
مقایسه شاخص رسیدگی به شکایات مردم در دستگاه اداری با دیوان عدالت اداری(برقراری عدالت اداری)
مقایسه وضعیت معیشتی(حقوق، مزایا) کارمندان با فساد اداری
مقایسه دیدگاه دین مبین اسلام در مورد برخی مفاسد اداری و اجتماعی
۱-۵- سؤالات تحقیق:
فساد اداری چه تأثیری بر توسعه کشور دارد؟
متغیرهای اصلی عوامل ایجادکننده فساد اداری کدامند؟
طبق چه قوانینی بر عملکرد کارکنان دولت نظارت می شود و مجازاتهای مدنظر قانونگذار برای متخلفان چیست؟
نقش دیوان عدالت اداری در پیشگیری از علل و عوامل مفاسد اداری و برقراری امنیت شغلی به چه صورت است؟
نحوه نظارت اجرای عدالت و مسئول اجرای رای دیوان عدالت اداری چگونه و به چه صورت است؟
۱-۶- فرضیه های تحقیق:
فرضیه اول : به نظر می رسد روش های ناموفق بازرسی و نظارت سازمان های نظارتی در بروز فساد در نظام اداری تأثیر دارد.
فرضیه دوم: به نظر می رسد افزایش آگاهی و آموزش مستمر مردم در خصوص پیگیری عملکرد ارگانهای دولتی در جهت جلوگیری از فساد اداری تأثیر دارد.
فرضیه سوم : به نظر می رسد مقابله و برخورد جدی با مصادیق فساد اداری در جلوگیری از فساد اداری تأثیر دارد.
فرضیه چهارم: به نظر می رسد تصویب قوانین کار آمد و راهگشا وامنیت شغلی در جلوگیری از بروز فساد اداری تأثیر دارد.
فرضیه پنجم: به نظر می رسد افزایش پاسخگویی دستگاهها در مقابل مردم، نهادهای مدنی و نهادهای نظارتی قانونی در جلوگیری ازبروز فساد اداری تأثیر دارد.
فرضیه ششم: به نظر می رسد ایجاد اصلاحات نهادی در مدیریت مقابله با فساد و سالم سازی نظام اداری در جلوگیری از فساد اداری تأثیر دارد.
فرضیه هفتم: به نظر می رسد تأثیر سوء فساد اداری بر توسعه اقتصادی وانسانی جوامع در جلوگیری از فساد اداری تأثیر دارد .
۱-۷- تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی :
واژه های کلیدی: دیوان عدالت اداری، برقراری عدالت اداری، احقاق حقوق مردم (قانون کار، کارگر، کارفرما)، امنیت شغلی، فساد اداری ، پیامدهای فساد اداری ، کنترل فساد اداری
دیوان عدالت اداری: به عنوان یک دادگاه اختصاصی در ساختار قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، وظیفه رسیدگی به شکایات مردم از دستگاه های اداری را بر عهده دارد.
برقراری عدالت اداری : راستگویی و صداقت مسئولین در جلب اعتماد مردم و فرصتی برابر برای مبارزه با فساد وتخلفات، برقراری عدالت اداری است.
احقاق حقوق مردم : ایجاد شرایطی که منافع مردم ، تامین شود و عمل دقیق به قانون ، از اعمال سلیقه های شخصی جلوگیری به عمل آمده تا حقوق مردم پایمال نشود.
امنیت شغلی:ایجادبهبود شرایط فضای کسب و کار که دغدغه بیکاری وجود نداشته باشد.
فساد اداری: فساد اداری حالتی است در نظام اداری، که در اثر تخلفات مکرر و مستمر کارکنان بوجود می آید و آنرا از کارایی مطلوب و اثربخش باز می دارد.
پیامدهای فساد اداری : سوء استفاده از موقعیتهای شغلی در قالب معضلات و ناهنجاریهایی همچون ایجاد نارضایتی برای باج خواهی، بی عدالتی، پارتی بازی، کلاهبرداری ، اختلاس از پیامدهای فساد اداری که موجب پیدایش و گسترش و ترویج فساد اداری به صورت بالقوه و بالفعل می شود.
فصل دوم : مروری بر تحقیقات انجام شده
گفتار اول: فساد اداری و جلوگیری از آن
گفتار دوم: عوامل بروز فساد اداری از دیدگاه اسلام
گفتار سوم: جایگاه دیوان عدالت اداری
مقدمه:
تصمیمات متخذه از سوی مامورین دولتی و نهایتاً تضییع حقوق افراد در جامعه رشد روز افزون پیدا نموده است. با کمال تاسف بین قانون فعلی دیوان عدالت اداری و عدالت گستری عصرحاضر گردابی ژرف بوجود آمده و تغییر قانون دیوان عدالت اداری بدون پیش بینی تحول در طرز قضاوت قضات دیوان موجب افزایش اعتراضات و شکایات در دیوان عدالت اداری شده و قانون دیوان عدالت اداری و تمامی اقداماتی که در فرایند دادرسی در دیوان صورت می گیرد، نتوانسته از فزونی مراجعات به دیوان عدالت اداری جلوگیری نماید. به همین جهت مجبور شده اند بجای پیشگیری از طریق تحول در طرز قضاوت، با اصلاح قانون بیشتر متوجه توسعه ساختار تشکیلاتی و افزایش تعداد شعب دیوان و جذب قاضی شوند ولی این تدابیر وقتی حیات بخش است که قانون دیوان عدالت اداری با صلاحیت و حدود اختیارات آن تناسب داشته و اهداف و منظور واضعین اصول ۱۷۰ و ۱۷۳ قانون اساسی را تامین نماید و چنانچه تدابیر مزبور بدون کار کارشناسی توسط قضات دارای تجربه کافی که در مقام بحث نظری و طرح نبوده و در مقام تجربه و عمل دردشناس بوده نه داروشناس، عملاً پیش از قانونگذار عیب و نقص قانون را در می یابد و صالح ترین کسی است که می تواند قانون صحیح و مفید را پیشنهاد کند، تابه موقع به اجراء گذارده شود.
طبق بررسی های انجام گرفته مقالات متعددی تحت عنوان “عوامل بروز فساد اداری از دید اسلام”[۲]، “مسئله نظارت و کنترل در دستگاه های اداری”[۳]،” علل و عوامل بروز مفاسد اداری”[۴]، “بررسی فساد اداری و نظارت دیوان عدالت اداری”[۵] و…ارائه شده است ولی تاکنون پژوهشی در این زمینه انجام نشده است.
گفتار اول : فساد اداری
۲-۱-۱- تعاریف اداره و فساد اداری
۲-۱-۱-۱-تعاریف اداره
اداره در لغت، به معنای کارگردانی، تنظیم کردن، ولایت راندن، اداره کردن و راه بردن شغلی آمده است واژه اداره در فرهنگ سیاسی، پیشینه درازی ندارد و از (ادار الشیء) ریشه می گیرد یعنی چیزی را دست به دست کردن.[۶] این از این باب است که در اداره ها ،کارها و پرونده ها در گردش است و هر بخش از کار را، بخشی از اداره انجام می دهد.[۷] اداره در اصطلاح امروزی با دو معنای سازمانی و شغلی به کار می رود.
الف- معنای سازمانی:
مجموعه ای از سازمان ها که با دخالت دولت در زندگی روزانه مردم و زیر نظر قدرتهای سیاسی کشور عمل می کنند. این قدرت ها، در بر گیرنده ی قدرت های مرکزی، مانند رهبر، رئیس جمهور، جانشینان وی، وزیران، استانداران، وابستگان سیاسی و مشاوران رسمی آنان و قدرتهای نامتمرکز اجتماعی، مانند سازمان های عمومی.
ب- معنای شغلی:
اداره و مدیریت، تلاشی است از سوی نامبردگان یاد شده و آنان را از خدمت رسانی که سازمانهای عمومی عهده دار آن هستند، بهره مند سازد و در صورت سرپیچی از آیین نامه و قانون، بر کنار می شود.[۸]
۲-۱-۱-۲- تعاریف فساد
سوری، علی (۱۳۸۴). “نقش سرمایه ی اجتماعی و عملکرد اقتصادی”، مجله ی تحقیقات اقتصادی، شماره ی ۹، صص. ۱۰۸-۷۸.
سوری، علی و نادر مهرگان (۱۳۸۶). ” نقش سرمایه ی اجتماعی در تشکیل سرمایه ی انسانی"، فصلنامه ی پژوهش های بازرگانی، شماره ۴۲، صص. ۲۱۹-۲۰۷.
شارع پور، محمود (۱۳۸۴). “سرمایه ی اجتماعی و نقش آن در حیات اجتماعی و اقتصادی"، رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره ی نهم، شماره ی ۲، صص.۱۶-۱۰.
شریفیان ثانی، مریم و امیر ملکی سعید آبادی (۱۳۸۵). “سرمایه ی اجتماعی به مثابه ی یک سیستم پیچیده"، فصلنامه ی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره ی ۲۳، صص. ۶۵-۴۵.
صادقی، مسعود و مصطفی عمادزاده (۱۳۸۲). “برآورد سهم سرمایه ی انسانی در رشد اقتصادی ایران طی سال های ۱۳۸۰-۱۳۴۵"، پژوهش های اقتصادی ایران، شماره ۵(۱۷)، صص. ۹۸-۷۹.
صالحی، محمد جواد (۱۳۸۱). “اثرات سرمایه ی انسانی بر رشد اقتصادی ایران"، پژوهش های برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره ۸(۲-۱(۲۴-۲۳))، صص. ۸۰-۴۳.
صمدی، علی حسین (۱۳۸۰). “بهره وری نیروی کار، صادرات غیرنفتی و الگوی خودرگرسیون برداریVAR) ): شواهد تجربی از اقتصاد ایران (۷۴-۱۳۳۸)” در مجموعه ی مقالات ششمین همایش توسعه ی صادرات غیرنفتی کشور، تبریز: انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تبریز.
صمدی، علی حسین و مصیب پهلوانی (۱۳۸۸). همجمعی و شکست ساختاری در اقتصاد. .چاپ اول، زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان.
صمدی، علی حسین (۱۳۸۸). “سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی مالی: اقتصاد ایران(۱۳۸۵-۱۳۵۰)"، مجله ی تحقیقات اقتصادی، سال چهل و چهارم، شماره ۸۸، صص.۱۴۴-۱۱۷.
صمدی، علی حسین (۱۳۸۸). روابط کاذب در اقتصاد سنجی. چاپ اول. تهران: دانشکده ی علوم اقتصادی.
علمی، زهرا، شارع پور، محمود و امیرحسین حسینی (۱۳۸۴). ” سرمایه ی اجتماعی و چگونگی تأثیر آن بر اقتصاد"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره ۷۱، صص. ۲۹۶-۲۳۹.
علمی، زهرا(میلا) و امیر جمشید نژاد (۱۳۸۶). “اثر آموزش بر رشد اقتصادی ایران در سال های ۱۳۸۲-۱۳۵۰"، پژوهشنامه ی علوم انسانی و اجتماعی"ویژه نامه ی اقتصاد“، سال هفتم، شماره ی بیست و ششم، صص. ۱۵۴-۱۳۵.
فوکویاما، فرانسیس (۱۳۷۹). پایان نظم (سرمایه ی اجتماعی و حفظ آن). ترجمه ی غلامعباس توسلی، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه ی ایرانیان.
فیروزآبادی، احمد و حسین ایمانی جاجرمی (۱۳۸۵). “سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی اقتصادی-اجتماعی در کلان شهر تهران"، فصلنامه ی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره ۲۳، صص. ۲۲۴-۱۹۷.
فیلد، جان (۱۳۸۶). سرمایه ی اجتماعی. ترجمه ی غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، چاپ اول، تهران: نشر کویر.
کلمن، جیمز (۱۳۷۷). بنیادهای نظریه ی اجتماعی. ترجمه ی منوچهر صبوری، چاپ اول، تهران: نشر نی.
متفکرآزاد، محمد علی، بهشتی، محمد باقر و سیاب ممی پور (۱۳۸۸). “تأثیر سرمایه ی انسانی بر تولید ناخالصی داخلی ایران در چارچوب مدل جیمز ریمو"، پژوهشنامه ی علوم اقتصادی، شماره ۹(۱(پیاپی ۳۲))، صص. ۱۴۸-۱۲۵.
نوفرستی، محمد (۱۳۷۸). ریشه ی واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی. تهران: مؤسسه ی خدمات فرهنگی رسا.
نیکزادیان، علی(۱۳۸۸). “اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر نابرابری سرمایه ی انسانی در کشورهای منتخب در حال توسعه (۲۰۰۷-۱۹۹۹)"، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ی علوم اقتصادی، دانشگاه شیراز، شیراز.
نیلی، مسعود و شهاب نفیسی (۱۳۸۲). “رابطه سرمایه ی انسانی و رشد اقتصادی با تأکید بر نقش توزیع تحصیلات نیروی کار مورد ایران سال های ۱۳۷۹-۱۳۴۵"، پژوهش های اقتصادی ایران، شماره (۵(۱۷))، صص.۳۰-۱.
نیلی، مسعود و شهاب نفیسی (۱۳۸۴). “تخمین سرمایه ی انسانی بر مبنای متوسط سال های تحصیل نیروی کار برای ایران (۱۳۷۹-۱۳۴۵)."، پژوهش های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره ی۲۵، زمستان۸۴، صص. ۲۲-۱.
هوشمند، محمود، شعبانی، محمد علی و اعظم ذبیحی (۱۳۸۷). “نقش سرمایه ی انسانی در رشد اقتصادی ایران با بهره گرفتن از الگوی خود بازگشت با وقفه های توزیعی"، اقتصاد مقداری(بررسی های اقتصادی سابق)، دوره ی۵، شماره ی۲، تابستان۸۷، صص. ۸۳-۶۳.
یاوری، کاظم و رحمان سعادت (۱۳۸۱). “سرمایه ی انسانی و رشد اقتصادی در ایران (تحلیل علی)"، پژوهش های اقتصادی، شماره پنجم و ششم، صص.۴۴-۳۱.
الف)منابع آماری
-
- cbi.irسایت بانک مرکزی ایران
-
- amar.org.irسایت مرکز آمار ایران
-
- نیلی، مسعود و شهاب نفیسی (۱۳۸۴)."تخمین سرمایه ی انسانی بر مبنای متوسط سال های تحصیل نیروی کار برای ایران(۱۳۷۹-۱۳۴۵)."، فصلنامه ی پژوهش های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره ی۲۵، زمستان۸۴، صص. ۲۲-۱.
۴- هوشمند، محمود، شعبانی، محمد علی و اعظم ذبیحی (۱۳۸۷)."نقش سرمایه ی انسانی در رشد اقتصادی ایران با بهره گرفتن از الگوی خود بازگشت با وقفه های توزیعی."، فصلنامه ی اقتصاد مقداری(بررسی های اقتصادی سابق)، دوره ی۵، شماره ی۲، تابستان۸۷، صص.۸۳-۶۳.
ج)منابع انگلیسی
AkÇomak, I. Semih., & Weel, Bas. Ter. (2009). “Social capital, innovation and growth: Evidence from Europe.” European Economic Review., Vol. 53, pp. 544-567.
Anderson, John. B. (2008). “Social capital and student learning: Empirical results from Latin America primary school.” Economic Education Review., Vol. 27, pp. 830-849.
Antoni, Giacomo Degli. (2009). “Does satisfaction matter? A macroeconomic empirical analysis of the effect of social relations on economic welfare?” The Journal of Socio-Economics., Vol. 38, pp. 301-309.
Barbiery, Paolo. (2003).“Social capital and self-employment.” International Sociology., Vol. 18(4), pp. 681-701.
Bartolini, Stefano., & Bonatti, Luigi. (2008). “The role of social capital in enhancing factor productivity: Does it’s erosion depress per capital GDP?” The Journal of Socio-Economics., Vol. 37, pp. 1539-1553.
Bartolini, Stefano., & Bonatti, Luigi. (2008). “Endogenous growth, decline in social capital and expansion of market activities.” The Journal of Behavior & Organization., Vol. 67, pp. 917-926.
Bauman, Steffen., & Gerald, Schneider. (1999, Jun 3-5). “Bringing Putnam to the European regions: On the (ir) relevance of social capital for economic growth.” Paper presented at the biannual conference of ECSA, Pittsburgh, Germany.
Ben-Ami, Daniel. “Who’s afraid of economic growth?”. ۲۰۰۶. [Online]. < http: www.spiked.com> .
Black, John. (2003). Dictionary of Economics. p.46, London: Oxford University Press.
Bourguignon, FranÇois. (2004). “The effect of economic growth on social structures.” The World Bank Paper., pp. 1-69.
Carroll, Winfred Nelson. (1997). “Effect of higher education on formation of social capital for young adult in the United States between 1972-1994.” Unpublished doctorial dissertation, Texas A&M University, Texas, USA.
Cerri, Daniele. (2002). “Human capital, social capital and income attainment in Canada.” Unpublished doctorial dissertation, University of Windsor, Ontario, Canada.
Checchi, Daniele. (2006). The Economic of Education: Human Capital, Family Background and Inequality. New York: Cambridge University Press.
Chou, Yuan. k. (2006). “Three simple model of social capital and economic growth.” The Journal of Socio-Economics., Vol. 35, pp. 889-912.
Chou, Kee-lee., & Chow, Nelson. W. S. (2009). “The role of human capital and social capital in the economic integration of new arrivals from Mainland China to Hong Kong.” Habitat International., Vol. 33, pp. 340-346.
Coleman, James. S. (1988). “Social capital in the creation of human capital.” American Journal of Sociology., Vol. 94, pp. 95-120.
Correani, L., Di Dio, F., & Garofalo, G. (2009). “Economic growth and social capital: An evolutionary model.” Munich Personal RePEc Archives., No. 17043. pp. 1-20.
Dasgupta, Partha., & Serageldin, Ismail. (2000). Social Capital: A Multifaceted Perspective. Washington, DC: World Bank.
Davidsson, Per., & Honig, Benson. (2003). “The role of social and human capital among nascent entrepreneurs.” Journal of Business Venturing., Vol. 18, pp. 301-331.
هدف اصلی از طرح مسئله استراتژی بهینه قیمت دهی افزایش سود بازیگر است. لذا تابع هدف مسئله بر اساس افزایش سود بازیگر تعریف می شود. سود بازیگر نیز به صورت زیر محاسبه می شود .
هزینه – درآمد = سود
درآمد بازیگر شامل موارد مختلفی است که از آن جمله می توان درآمد حاصل از فروش برق در بازار، درآمد حاصل از فروش خدمات جانبی ، درآمد حاصل از فروش قراردادی برق به مشتریان و… را نام برد. در این تحقیق درآمد حاصل از فروش برق در بازار مورد نظر است و هزینه های محاسبه شده نیز شامل هزینه تولید برقی است که از طریق بازار عرضه شده است.
مسائل زیر در تعیین هزینه ها و درآمد ها لحاظ شود :
در نظر گرفتن نرخ خروج اضطراری ژنراتور
در نظر گرفتن هزینه خاموشی و روشنی ژنراتور
مورد اول به این دلیل اهمیت دارد که ممکن است ژنراتور به دلایل مختلفی از مدار خارج شود و در این صورت پیش بینی تولید کننده در بدست آوردن سود دچار مشکل می شود. لذا بهتر است این امر در تعریف مسئله لحاظ شود. مورد دوم نیز به این دلیل اهمیت دارد که با در نظر گرفته هزینه خاموش و روشن کردن ژنراتور ممکن است یک تولید کننده ترجیح بدهد برق خود را با قیمت کمتری بفروشد تا اینکه در ساعات ارزانی برق ژنراتور خود را خاموش کند. لذ این مورد نیز در تعریف مسئله تأثیر گذار است.
۳-۳-۳- قیود مسئله
همانطور که در فصل اول اشاره شد یکی از نهادهای به وجود آمده پس از تجدید ساختار در صنت برق بهره بردار مستقل سیستم است. کار اجرای بازار در نهایت بر عهده اپراتور بازار است که اغلب در دنیای امروزی بهره بردار مستقل سیستم کار اپراتور بازار را نیز انجام می دهد.ISO ابتدا پیشنهاد قیمت تولید کنندگان و مصرف کنندگان را به همراه تمامی قیود و اطلاعات فنی تولید کنندگان و مصرف کنندگان را دریافت می کند. سپس بازار را با توجه به قیود موجود اجرا کرده و نتیجه بازار را که شامل میزان تولید هر یک از تولید کنندگان شرکت کننده در بازار و نیز میزان توان برنده شده توسط مصرف کنندگان است اعلام می کند.شکل زیر به صورت مفهومی فرایند تسویه بازار را توسط ISO نشان می دهد.
شکل ۳- ۱ : فلوچالت اجرای بازار توسط ISO به صورت ساده[۲۶]
لذا تمامی قیود مربوط به شبکه و قیود مربوط به ژنراتورها باید توسط ISO در نظر گرفته شود. همچنین قیودی مانند تأمین رزور شبکه ، تأمین بار شبکه و… در زمان اجرای بازار توسط ISO لحاظ می شود. لذا در این قسمت هر ژنراتور باید قیمت دهی خود را با توجه به قیود محدود کننده خودش تنظیم کند. قیود مربوط به شبکه و سایر ژنراتورها توسط ISO در مسئله اجرای بازار دیده می شود. مهمترین قیودی که باید در این مسئله لحاظ شود عبارتند از :
قید حداقل و حداکثر خاموشی
قید محدودیت نرخ خروجی ژنراتور
قید حداقل و حداکثر تولید ژنراتور
۳-۴- لحاظ کردن تغییرات استراتژی سایر بازیگران در قیمت بازار [۲۷]
یکی از مهمترین مسائلی که در طرح استراتژی بهینه قیمت دهی باید لحاظ شود تغییرات غیر قابل پیش بینی سایر بازیگران است. در محیط بازار برق با وجود اینکه تعداد بازیگران زیاد در نظر گرفته می شوند اما باز هم استراتژی بازیگر i در قیمت دهی، بر استراتژی سایر بازیگران تأثیر گذار است. بعبارت دیگر هر بازیگر با توجه به قیمت سایر بازیگران ، قیمت نهایی خود را به بازار پیشنهاد می دهد. این موضوع باعث می شود تعیین استراتژی قیمت دهی برای بازیگران کار بسیار مشکلی شود. زیرا پیش بینی رفتار بازیگران بازار بسیار مشکل است و هر بازیگر ممکن است در هر ساعت قیمت متفاوتی به بازار ارائه دهد. برای حل این مسئله باید تغییرات استراتژی سایر بازیگران به نوعی در مسئله لحاظ شود. در این تحقیق برای این کار به این صورت عمل می شود :
قیمت تسویه بازار با توجه به قیمت پیشنهادی بازیگران به بازار و سقف قیمتی مجاز تعیین می شود. لذا با تغییر قیمتهای پشنهادی قیمت تسویه بازار نیز تغییر می کند. بر این اساس می توان گفت پیش بینی دقیق قیمت بازار در هر ساعت به دلیل عدم امکان پیش بینی دقیق قیمت بازیگران امکان پذیر نیست. لذا رفتار غیر قابل پیش بینی بازیگران بازار در قیمت دهی، تأثیر خود را به نوعی در قیمت بازار می گذارد. پس اگر قیمت بازار به صورت پارامتری غیر قابل پیش بینی در طرح مسئله لحاظ شود می توان نتیجه گرفت به نوعی رفتار غیر قابل پیش بینی سایر بازیگران لحاظ شده است. بر این اساس دراین تحقیق به جای در نظر گرفتن رفتار تک تک بازیگران بازار ، قیمت بازار به صورت پدیده ای تصادفی در نظر گرفته می شود. این کار موجب می شود عدم قطعیت موجود در مسئله استراتژی قمیت دهی لحاظ شود. قیمت بازار در این تحقیق به صورت یک توزیع نرمال در نظر گرفته می شود.
بدین ترتیب تابع چگالی احتمال قیمت بازار به صورت زیر تعریف می شود :
: تابع چگالی احتمال قیمت بازار
: قیمت بازار
: واریانس قیمت بازار
: میانگین قیمت بازار
با داشتن تابع چگالی احتمال قیمت بازار و با توجه به اینکه هر بازیگر در صورتی برنده می شود که قیمت پیشنهادی آن از قیمت بازار کمتر یا مساوی آن باشد لذا احتمال برنده شدن بازیگر i به صورت زیر بدست می آید :
: قمیت پیشنهادی بازیگر i
شکل زیر به صورت مفهومی نمایی از تابع چگالی احتمال قیمت بازار را نشان می دهد.
شکل ۳-۲: تابع چگالی احتمال قیمت بازار را با میانگین ۸۰۰ ریال و واریانس ۱۰ ریال
۳-۵- انتخاب مدل اجرای بازار
حل مسئله استراتژی بهینه قیمت دهی به مدل اجرای بازار نیز بستگی دارد. انواع روشهای اجرای بازار برق در فصل اول مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفتند. همانطور که در فصل اول نیز ذکر شد سه روش کلی برای اجرای بازار وجود دارد که عبارتند از :
روش قیمت گذاری یکنواخت(uniform)
روش پرداخت بر مبنای پیشنهاد(pay as bid)
روش قیمت گذاری گرهی(LMP)
۱۵
پراکندگی مالکیت
موجب افزایش تقاضا و تعداد سرمایه گذاران میشود
شواهد تجربی درباره بازده منفی سهام عرضه های اولیه در بلند مدت
ادبیات مالی گویای این است که سهام عرضه های عمومی اولیه برخلاف ایحاد بازده مثبت غیر عادی در کوتاه مدت، در مقطع بلند مدت در مقایسه با شاخص بازار یا عملکرد سهام شرکت های مشابه خود در صنعت، بازده منفی دارند. با این وجود پدیده بازده منفی بلند مدت سهام عرضه های عمومی اولیه در مقایسه با بازده مثبت کوتاه مدت در کلیه تحقیقات به اثبات نرسیده و شواهد بین المللی در این خصوص ضد و نقیض گزارش شده است. به عنوان مثال تحقیق ایبوتسون (۱۹۷۵) در خصوص عملکرد سهام عرضه های عمومی اولیه نشان داد که بین بازده اولیه و بازده بلند مدت سهام عرضه های عمومی در طول دوره ۱۹۶۹-۱۹۶۰ رابطه منفی وجود دارد. وی در تحقیق خود گزارش نمود که بازده سهام عرضه شده در طول این دوره در سال اول مثبت، در سه سال بعد منفی، و در سال پنجم مثبت بوده است. ریتر (۱۹۹۱) نخستین پژوهشگری است که پی برد سهام عرضه های عمومی اولیه در بلند مدت عملکرد منفی دارند. او عملکرد سهام عرضه های عمومی اولیه در فاصله ۱۹۷۴-۱۹۷۵ را با بهره گرفتن از شاخص ها و معیار های متفاوت مورد بررسی قرار داده و گزارش نمود که سهام عرضه های عمومی اولیه در طول دوره سه ساله بعد از عرضه، بازده منفی ایجاد می کنند. همچنین در تایید فرضیه «هیجانات زود گذر» آگارول و ریوولی (۱۹۹۰) و فرضیه «عکس العمل بیش از حد سرمایه گذاران» دی باند و تالر(۱۹۸۵؛۱۹۸۷) گزارش نمود سهامی که در کوتاه مدت بیشترین بازده اولیه را ایجاد کرده اند در بلند مدت کمترین بازده را ایجاد کرده اند (باقرزاده، ۱۳۸۸).
پدیده بازده منفی بلند مدت عرضه های عمومی اولیه فقط به بازار سهام کشور امریکا منحصر نمی شود. تحقیقات متعددی در سایر کشورها با الهام از تحقیق برجسته ریتر، وجود بازده غیرعادی منفی بلند مدت عرضه های عمومی اولیه را برای دوره های ۳ الی ۵ سال به ثبت رسانیده اند. برای مثال لوییس (۱۹۹۳) با اتخاذ روش شناسی مشابه تحقیق ریتر به بررسی عملکرد بلند مدت ۷۱۲ سهم عرضه عمومی اولیه در دوره ۱۹۸۸-۱۹۸۰ در بازار سرمایه انگلیس پرداخته و چنین گزارش نموده است که این سهام در مقایسه با شاخص بازار در دوره سه ساله ۳۱/۸ % بازده کمتر ایجاد نموده اند. لوفران، ریتر و ریدکویست (۱۹۹۴) با تلخیص شواهد بین المللی گزارش نموده اند که بازده غیر عادی سهام عرضه های عمومی اولیه همیشه ناچیز بوده و در کلیه کشورها به استثنای ژاپن منفی بوده است. پژوهش کیم و همکاران (۱۹۹۵) در مورد بازار سرمایه کره و لوفران و همکاران (۱۹۹۴) در مورد بازار سرمایه سوئد نشان می دهد که سهام عرضه های عمومی اولیه در این کشورها بترتیب ۶/۹۱% و ۲/۱% بازده بیشتر از بازده بازار را ایجاد نموده اند.
برای پرهیز از طولانی شدن مطلب، خلاصه شواهد بین المللی در مورد بازده منفی بلند مدت سهام عرضه های عمومی اولیه در ۱۹ کشور در جدول ۲-۳ ارائه شده است.
جدول ۲-۳ شواهد تجربی بین المللی درباره بازده بلند مدت غیرعادی سهام عرضه های عمومی اولیه در کشورهای مختلف دنیا
ردیف
کشور
نویسنده
تعدادIPO
دوره زمانی
بازده غیرعادی
۱
امریکا
Loughran& Ritter
۴۷۵۳
۹۰-۱۹۷۰
۲۰%-
۲
امریکا
Eckbo & Norli
۶۳۷۹
۹۸-۱۹۷۲
۸/۲۸%-
۳
امریکا
Brav, Ceczy & Gompers
۴۶۲۲
۹۲-۱۹۷۵
۴۰%-
۴
آلمان